chociaż nie jest jeszcze całkowicie zrozumiane, uważa się, że zjawisko świtu jest spowodowane przesadą normalnych fizjologicznych procesów hormonalnych, które zachodzą z dnia na dzień. Z dnia na dzień organizm ludzki widzi zwiększony poziom kilku hormonów, przede wszystkim hormonu wzrostu i katecholamin, które prowadzą do zwiększenia tempa produkcji glukozy i uwalniania z wątroby. Hormony te hamują również działanie insuliny, co prowadzi do ogólnego wzrostu stężenia glukozy we krwi. Efekt ten wzmacnia się u pacjentów z dysfunkcją komórek β wysepek, takich jak cukrzycy., Szczególnie w trakcie tego procesu stężenie glukagonu pozostaje niezmienione, a zwiększone stężenie kortyzolu obserwowane w nocy nie wydaje się brać udziału. Obserwowana hiperglikemia wtórna do zjawiska świtu jest często definiowana jako wzrost stężenia glukozy we krwi o co najmniej >1,1 mmol/l (20 mg/dL) między najniższym poziomem w nocy a najwyższym poziomem przed śniadaniem; jednak rzeczywiste zakresy mogą się różnić.
wykazano, że proces fizjologiczny związany z wywołaniem zjawiska świtu występuje u większości ludzi., U pacjentów bez cukrzycy dochodzi do niewielkiego wzrostu wydzielania insuliny tuż przed świtem, co kompensuje zwiększone uwalnianie glukozy z wątroby, aby zapobiec hiperglikemii. Jednak badania wykazały, że pacjenci z cukrzycą nie kompensują tego przejściowo zwiększonego uwalniania glukozy we krwi, co powoduje hiperglikemię. Wynikająca z tego hiperglikemia jest klinicznie istotna u pacjentów z cukrzycą, ponieważ jej trwałe skutki mogą prowadzić do ogólnej złej kontroli glikemii., W cukrzycy typu 1 hiperglikemia spowodowana zjawiskiem świtu może utrzymywać się pomimo odpowiedniej kompensacji insulinowej z dnia na dzień, podczas gdy w cukrzycy typu 2 wykazano, że zjawisko świtu jest odporne na leczenie zarówno lekami doustnymi, jak i modyfikacjami diety.
zaobserwowano również zjawisko „wydłużonego” świtu, w którym po śniadaniu następuje nieprawidłowy wzrost poziomu glukozy we krwi. Uważa się, że ten przedłużony czas trwania jest spowodowany efektami wchłaniania i metabolizowania węglowodanów śniadaniowych w tym okresie., Zarówno zjawisko świtu, jak i jego wydłużony okres okazały się znacznie trudniejsze do opanowania, gdy poziom HbA1c u pacjenta jest większy niż 7%.
